Aanvoer Russisch gas wordt steeds minder: gaan we het komende winter wel redden?
Bijgewerkt: 10 maart 2024
In 2021 kwam tot 40% van het Europese gas via Rusland binnen. Dat gaat veranderen. Rusland levert steeds minder gas aan Europa en de kans is aanwezig dat dit helemaal stopt. Voor de winter van 2023/2024 is het maar de vraag of we aan voldoende gas kunnen komen. Zo niet dan zitten we met z’n allen in de kou.
Januari 2023
Een koude dag in Nederland. Uit verschillende schoorstenen komt een rookpluim. Dit betekent dat de gasketel hard aan het werk is om de woning te verwarmen. Een beetje warmte ontsnapt en komt in de koude lucht terecht, dat is wat je als rookpluim ziet.
Met een prijs van ongeveer € 3 per m³ is het beangstigend om de gasgestookte centrale verwarming aan te zetten. Het kost je tussen de 3 en soms wel 6 euro per uur. Gelukkig betaalt de overheid mee, maar wanneer dit wegvalt dan hebben Nederlandse consumenten een groot financieel probleem.
Aanvoer Russisch gas: van 40% naar minder dan 5%
Tot nu toe gaat alles goed. Voor de winter 2022/2023 zijn de gasvoorraden meer dan voldoende gevuld. Het is alleen even opletten dat je niet teveel betaalt maar Nederlanders hoeven zich niet druk te maken over een gastekort.
Dat is in de winter periode 2023/2024 wel anders. De aanvoer van Russisch gas is de laatste tijd terug gegaan van 40% naar ongeveer 10%. Dit zal de komende jaren toenemen tot minder dan 5%. Oftewel: de aanvoer van Russisch gas stagneert en verdwijnt mogelijk.
Zo vullen we de gasvoorraden aan
In januari 2023 komt nog maar een klein deel Russisch gas binnen. Het dubbele krijgen we via Noorwegen en een klein deel vanuit Noord-Afrika. Een verwaarloosbaar gedeelte gas komt van Azerbeidzjan. Ook de Europese productie is te verwaarlozen, we hebben de laatste jaren de winning van Gronings gas teruggedrongen.
Het meeste is afkomstig van LNG oftewel vloeibaar gas. Het is ook de enige bron waar Europa sterk afhankelijk van is. Het lukt andere landen namelijk niet om de productie hoog genoeg op te voeren om het tekort te compenseren.
Dit is vloeibaar gas
LNG oftewel vloeibaar is niks anders dan gas dat wordt afgekoeld tot -162 °C. Hierdoor ontstaat er een vloeibaar gas dat in grote tankers past. Vervolgens wordt dit via deze tankers over de oceaan naar Europa vervoerd. Eenmaal in Europa aangekomen wordt het vloeibaar gas omgezet naar normaal aardgas. Hierdoor is het als brandstof bruikbaar.
Verschillende landen produceren en leveren vloeibaar gas. Onder andere de Verenigde Staten dat de laatste tijd meer aan Europa levert. Vooral sinds het begin van 2022 is de levering door de VS flink omhoog geschoten. Afrika doet ook hieraan mee, net als het Midden-Oosten. Daarnaast levert Rusland ook vloeibaar gas maar is de hoeveelheid gelijk gebleven als in 2020.
Stijgende prijzen door grote concurrentie
In het eerste kwartaal van 2022 neemt China niet zoveel vloeibaar gas af als normaal. Hier gaat wel weer verandering in komen. China heeft namelijk contracten vastgelegd voor het afnemen van vloeibaar gas. Ook andere landen hebben dit soort contracten afgesloten. Dit betekent dat Europa veel concurrentie heeft, iets dat de prijzen opdrijft.
Het wordt een spannende periode want zo rond maart of april 2023 wordt duidelijk wat we voor vloeibaar gas gaan betalen.
Maar dat is nog niet alles, waarschijnlijk zal er een fors tekort aan vloeibaar gas komen. Europa zal hierdoor de voorraad niet goed aan kunnen vullen. De schatting is dat Europa tot 30 miljard kuub vloeibaar gas tekort komt.
Er is nog niet echt een oplossing voor dit probleem. Behalve meer gas besparen en overstappen naar elektrisch verwarmen. Of de kou trotseren, iets dat ze in sommige landen al eeuwenlang doen.