Wie bepaalt de prijs van gas?
Bijgewerkt: 10 maart 2024
Hoge gasprijzen raken ons allemaal. Vaak wordt gedacht dat energieleveranciers de prijs van gas bepalen. Dit klopt slechts gedeeltelijk. Er zijn meerdere factoren die van invloed zijn op de gasprijs. Hierdoor kan het dat je soms meer en soms minder betaalt.
De Nederlandse gasbeurs
Gas is een grondstof en brandstof. Het is verhandelbaar, dit wil zeggen dat de verkoper het aanbiedt. Dit gebeurt op een gasbeurs. Nederlandse energieleveranciers kopen hun gas grotendeels op de Nederlandse gasbeurs. Dit is de belangrijkste marktplaats voor de handel in gas.
De Nederlandse Title Transfer Facility (TTF) is tevens de grootste gashandelplaats van Europa. Zowel nationale als internationale handelaren brengen hun gas hiernaartoe.
Energieleveranciers bieden op gas
Gas wordt per megawattuur verhandeld. 1 megawatt staat gelijk aan 1000 kWh. In huishoudens wordt altijd van kubieke meter gas gesproken. 1 m3(n) gas komt overeenkomt met 9,7694444 kWh. Oftewel: 1 megawatt = 102,3599 m³.
Energieleveranciers bieden op het gas, dit doen ze per megawatt. De prijs van 1 mWh gas wordt bepaald door vraag en aanbod. Wanneer er veel vraag en weinig aanbod is, dan stijgt de prijs.
Zie het als een mooi schilderij dat op marktplaats staat, en zowel jij als een andere bieder willen dit schilderij graag hebben. De eerste persoon plaatst een bod van € 50. Jij biedt hier bovenop met € 51. De verkoop geeft geen reactie. Jouw concurrent biedt € 52 en jij verhoogt je bod naar € 53. Eindelijk gaat de verkoper akkoord. Er vindt een deal plaats.
Wanneer het aanbod groot is en de vraag laag, meestal in de zomer, dan daalt de prijs.
Meerdere gasprijzen, afhankelijk van de termijn
Het is niet zo dat er één gasprijs op de handelsmarkt geldt. Energieleveranciers kunnen gas voor volgende week, volgend jaar of over een jaar kopen. Dat kan zelfs voor over twee jaar zijn.
Prijzen voor de lange termijn zijn vandaag lager. Maar het is ook een risico om dit te kopen, want de energieleverancier loopt kans dat de tarieven over twee jaar nóg lager zijn. Hij heeft zijn gas dan te duur ingekocht en zal een van de duurdere energieleveranciers zijn.
Toch zijn er energieleveranciers die dit risico aan durven gaan. Met een beetje geluk kopen ze zeer goedkoop gas voor volgend jaar of over twee jaar in, en zijn dan juist goedkoper dan hun concurrenten. Het is een strategie die de energieleverancier moet bepalen.
Factoren die van invloed zijn op de gas handelsprijs
De prijs wordt niet alleen door vraag en aanbod bepaald. Politieke onrust speelt mee. Wanneer onzeker is of bedrijven gas naar de handelsbeurs kunnen brengen, raken energieleveranciers nerveus. Hierdoor bieden ze meer voor gas.
Wanneer weersvoorspellingen vertellen dat er een zeer strenge winter aankomt, betekent dit dat huishoudens en bedrijven meer gas verbruiken. Ook dit drijft de gasprijs op.
Er zijn ook situaties waarbij de handelsprijs daalt. Bijvoorbeeld wanneer er gas in overvloed is, bij een milde winter of wanneer de vraag heel laag is. Dit laatste gebeurt niet alleen in de zomermaanden, maar ook wanneer we steeds meer energie zelf op gaan wekken.
Extra kosten voor consumenten/klanten van energieleveranciers
Wie bepaalt de prijs van gas nadat het op de handelsbeurs gekocht is? Voor een gedeelte bepaalt de energieleverancier dit. Het andere gedeelte is voor rekening van de overheid.
Stel dat een megawattuur gas op de handelsmarkt € 50 kost. Dat is omgerekend ongeveer € 0,49 per kubieke meter. Maar het is niet zo dat jij als klant slechts € 0,49 betaalt. De uiteindelijke prijs is meer dan het dubbele.
Ten eerste wil de energieleverancier winst maken. Daarom komt er een winstmarge bovenop de inkoopprijs. Over het bedrag dat de energieleverancier in rekening brengt, betaal je belastingen. Zo betaal je in 2023 ruim € 0,489 per kubieke meter gas aan belasting. Dit is zonder btw, dat komt er nog eens bovenop.
In sommige gevallen gebeurt het dat de belasting hoger is dan de inkoopprijs.
Kan ik zelf gas op de handelsbeurs kopen?
Alleen distributiebeurs, producenten, handelaren en industriële eindgebruikers mogen op de handelsbeurs gas kopen en verkopen. Helaas kun je dit als particulier of als klein bedrijf niet.
Wil je toch in gas handelen? Dan kun je gasaandelen kopen. Bijvoorbeeld ConocoPhillips of Shell Plc. Maar hier koop je geen gas voor je woning mee.
De gastarieven met je energieleverancier onderhandelen
In sommige landen is het gebruikelijk om over de prijs van goederen of producten te onderhandelen. In Nederland doen we daar niet zo snel aan: bedrijven hanteren vaste prijzen voor producten of diensten. Het is de aanbieder die de prijs bepaalt. Zelden kun je hierover onderhandelen.
Je kunt niet tegen een energieleverancier zeggen dat hij zijn gastarieven met de helft moet verlagen. Of dat je 15% korting wil. Toch zijn er energieleveranciers die korting geven. Bijvoorbeeld voor nieuwe klanten. Maar het kan ook dat je als bestaande klant korting opbouwt. Essent geeft kortingen tot wel 10% voor bestaande klanten. Ook andere energieleveranciers doen dit, maar niet allemaal.